SAÇ
YAPISI
Saçlar keratin
denen proteinden oluşmuştur.
Keratin kopmaya ve aşınmaya dayanıklı bir proteindir. Tek bir saç teli kişiden
kişiye farklılık göstermekle birlikte 0.05 ile 0.09 mm arasındadır.Saç teli
derinin en dış tabakası olan epidermisten çıkar. İnsanları birbirinden ayırdeden
çok çeşitli karakteristik özellikler vardır. Saç bu karakteristik özellikler
içinde en çok çeşitlilik gösteren yapılardan bir tanesidir. Rengi, şekli,
uzunluğu kişiden kişiye farklıdır. Tüm bu doğal çeşitliliğinin dışında insanlar,
kendi zevk ve beğenileri doğrultusunda saçlarının görüntüsünü değiştirerek dış
görüntülerini tamamlayan bir parçası haline getirirler. Saçın bireyler için ne
kadar önemli olduğu yüz yıllardan beri değişen saç şekillerinde de
anlaşılmaktadır. Genellikle saç ve gençlik bir arada düşünülen kavramlardır.
Buna karşılık erkeklerdeki saç dökülmesi ise daha çok bir olgunluk, bilgelik
belirtisi olarak algılanmıştır. Herkes saç dökülmesinin önemini kendisi için
karar vermelidir.
Sizin için saç dökülmesi önemli ise ve kaybetmekten hoşlanmıyorsanız bu sayfada
aradığınızı bulabilirsiniz.
Saçın iki bölümü
vardır:
1) Saç kökü::
Saç teli saç kökünden çıkar. Saç kökü kafa derisinin yağ tabakasına gömülmüştür
ve en uçta kalan kısmına “saç soğanı” denir. Saç soğanında ayrıca saça rengini
veren melanin pigmentini oluşturan melanosithücreleri de bulunur. Androjenlerin
(erkeklik hormonlarının) reseptörleri de bu bölümdeki hücreler üzerindedir.Saç
soğanının en alt kısmında dermal papilla denen damar yumağı bulunur. Bu yapı
saçların büyümesi ve beslenmesi için çok önemlidir.Her bir saç kökü iç ve dış
olmak üzere iki kılıf tarafından çevrelenmiştir.Saç kökünün çevresinde ayrıca
saçı kayganlaştıran sebum salgılayan sebase bezleri de bulunur.
2) Saç gövdesi:
Saçın derinin dışında kalan kısmına “saç gövdesi” denir.Saç gövdesi keratine
dönüşmüş ölü hücreler, bunları bir arada tutan maddeler ve sudan oluşmuştur.
Saç gövdesi 3 tabakadan oluşmuştur:
Medulla tabakası:
En içte bulunur. Sadece uzun ve kalın saçlarda bulunur.
Korteks tabakası:
Ortada bulunur. Keratin liflerden oluşmuştur.Saç teline esneklik, sağlamlık ve
renk veren katmandır.
Kütikül
tabakası:
En dışta bulunur.Renksiz ve incedir.Ölü hücre kalıntılarının 89 kat halinde bir
araya gelmesinden oluşmuştur. Saç korteksini korur.
SAÇ NEDEN DÖKÜLÜR?
Uzmanlar,
günde 50-100 adet saç telinin dökülmesini normal sınırlar içerisinde kabul
ederken, eğer aşırı miktarda saç kaybı ve saçlarda gözle görülen incelme
oluşursa, en kısa zamanda doktora başvurulması gerektiğini bildiriyor. Tüm
toplumlarda saçlarla saç şekillerinin sosyal ve kültürel bir önemi vardır. Saç
dökülmesiyle karşılaşan bir kişi, kendisini fiziksel ve ruhsal olarak zayıf
görmeye başlayarak, bu durumdan kurtulabilmek için değişik yöntemlere
başvurabilir. Ancak, saç dökülmesinin nedeni bulunmadan doğru bir tedavi şekli
uygulanamaz. Bu nedenle aşırı saç dökülmesi, saç köklerinde zayıflık ve saç
tellerinde incelme şikayetleri bulunanların, deri hastalıkları uzman hekimlerine
başvurmaları gerekir. Uzmanların verdikleri bilgiye göre, sağlıklı bir insanda
saçların yaklaşık yüzde 90'ı sürekli uzama halindedir. Bu büyüme evresi 2-6 yıl
kadar sürebilir. Geriye kalan yüzde 10'luk kısım ise, 2-3 ay kadar süren
dinlenme evresinde bekler. Bu dinlenme evresi sonucunda saçlar dökülür, dökülen
saç köklerinden yeni saçlar büyümeye başlar ve döngü bu şekilde devam eder. Saç
dökülmelerinin çoğu da işte bu normal saç büyüme döngüsünden kaynaklanır. Günde
50-100 adet saç telinin dökülmesi ise normal sınırlar içerisinde kabul edilir.
Saç dökülmesinin nedenlerini bilmek hem bilinçli davranarak baştan bazı
tedbirler almanızı sağlayacak, hem de bir sorun yaşadığınızda doğru tedavi şekli
konusunda sizi yönlendirecektir. İşte sizi bu önemli sorundan kurtaracak saç
dökülmesinin başlıca nedenleri.
Uygunsuz saç bakımı ve kozmetik ürün kullanımı: Uzmanlara göre; boya, renk açma,
düzleştirme veya perma gibi yöntemler, uygun koşullarda yapılmazsa saça zarar
verebiliyor. Bu yöntemlerin sık sık veya aynı anda uygulanması da saçı
zayıflatıp kırılmasına neden olabiliyor. Saçı çeken atkuyruğu, örgü, sıkı
lastiklerle toplama gibi saç şekillerinin de sıklıkla uygulanmaması gerekiyor.
Çünkü saç diplerine etki eden sabit çekme kuvveti saç kaybına neden olabiliyor.
Sık sık yıkamak, taramak ve fırçalamak ise saçı kırabiliyor.
SAÇIN RENGİNİ VE
YAPISINI NELER ETKİLER?
Saçın farklı renk ve tonları melanin pigmentasyonunun bir
sonucudur.
Saçtaki melanin esas olarak saçın etrafındaki melanositler tarafından üretilir.
Saç, yaşla birlikte grileşir. Ancak gerçek gri saçlar ileri yaşlara kadar ender
görülür; sıklıkla gri saçlar adı verilen saç, beyaz ve pigmentli saçın bir
karışımıdır. Grileşmenin erken aşamalarında ani bir pigmentasyon kaybı oluştuğu
düşünülmektedir.
Farklı ırklara mensup insanların saçlarının kesitsel görünümünde de farklılıklar
olabilir. Beyaz ırktan insanların saç kesiti ovaldir ve saçları kıvırcıklaşma
eğilimi gösterir. Afrika ve Karayiplerdeki insanların saç kesiti yassıdır ve saç
telleri birbirine dolaşıktır; Asyalı ırklarınki ise genellikle yuvarlak ve
düzdür.
SAÇ DÖNGÜSÜ
Saçın yaşam döngüsü 3 fazdan oluşmaktadır:
Anajen
(aktif büyüme), katejen (geçiş) ve telojen (dinlenme).Anajen
faz yaklaşık olarak 1000 gün, katejen faz birkaç hafta ve telojen faz da
yaklaşık olarak 100 gün sürer. Herhangi bir zamanda saçların %5-10'u telojen
fazdadır. Kafa derisindeki binlerce farklı saç folikülü herhangi bir zamanda
farklı aşamalarda bulunur. Saç her ay ortalama 1 cm kadar olmak üzere 2-6 sene
boyunca sürekli büyür ve sonra 2-4 hafta boyunca büyümeyi durdurur. Bu süreden
sonra saç dökülür, normalde her gün ortalama 100 saç dökülmektedir. Sağlıklı ve
güçlü tırnaklar matriks denen ,saç omurgası sayılan kısmı ile olur. Güçlü , dış
ortam şartlarına dayanıklı tırnak ve saç yapısı ancak bu bölgenin güçlendirici
etkisine sahip ürünlerle olur. Bu sayede saçlarda hacimli , sağlıklı,parlak ve
canlı bir görünüm oluşur. Saçlar dış ortam şartlarına karşı dayanıklı olur. Saç
döngüsü çok yavaş bir süre olduğu için herhangi bir tedavinin yararının
görülmesi zaman gerektirir.
TIRNAĞIN
YAPISI VE GELİŞİMİ
İnsan tırnağı her bir parmağın distalinde, dorsal yüzeye yerleşmiş
bir organ olup, oluşturduğu kompleks yapılarla birlikte tırnak ünitesi adını
alır. Tırnak ünitesi tırnak matriksi, tırnak plağı, tırnak yatağı ve kılıfı (distal
tırnak kıvrımını örten hiponişyum ve proksimal tırnak kıvrımını örten eponişyum)
ile bu yapıları çevreleyen proksimal ve lateral tırnak kıvrımları ile
destekleyici iskelet ve yumuşak doku yapılarından oluşur.
Tırnaklar keratin yapısındadır. Tırnak ünitesinin en önemli bölümü tırnak
matriksi olup, tırnak primer olarak matriks tarafından üretilir. Matriksin
hasarlanması tırnakta potansiyel kalıcı hasara neden olur.
Tırnağın uzaması matrikste, genişlemesi
tırnak yatağında gerçekleşir. Sağlıklı ve güçlü tırnaklar matriks denen tırnağın
omurgası sayılan kısmının güçlendirilmesiyle olur. Güçlü dış ortam şartlarına
dayanıklı tırnak yapısı ancak bu bölgenin güçlendirici etkisine sahip ürünlerde
olur. Bu sayede tırnaklarda sağlıklı bir görünüm oluşur. Tırnaklar dış ortam
şartlarına karşı dayanıklı olur.
Tırnak insanda ve birçok omurgalı hayvanda parmak uçlarının dış bölümünü örten
boynuzsu tabakadır. Sağlıklı bir insan vücudunda yer alan 20 parmağın her
birinin ucunda yer alması gerekir. Tırnaklar keratin adı verilen sertleşmiş
proteinden oluşur. Tırnağın başlangıç kısmında deri ile birleştiği alanda
bulunan yarımay şeklindeki beyaz şekle lunula adı verilir.İnsanlarda tırnaklar
günde ortalama olarak 0.1 milimetre uzar. (100 günde 1 cm) El tırnaklarının
uzayıp tamamen yenilenmesi 4 - 6 ay, ayak tırnaklarının ise 12 - 18 ay sürer.
Tırnakların büyüme süresi kişiden kişiye, yaşa, mevsime, özel bakıma ve kalıtsal
özelliklere göre farklılık gösterir. Tırnaklar da tıpkı deri gibi kuruyabilir ve
hastalıklar kapabilir. Tırnak yeme huyu ise kişide birçok önemli hastalığın
başlamasına sebep olabilir. Tırnak yemeye sebep olan faktörler aşırı gerginlik,
sıkıntı ve açlıktır.
